Kentsel mekânlara ve yaşam kültürüne ilişkin yapılan görsel çalışmalar ve sözlü anlatılar, değişim ve dönüşümün çok hızlı yaşandığı günümüzde, kentlerin geçmişteki ve/veya bugünkü durumlarına dair kayıtlı olmayan, sadece o kente özgü olan bilginin üretilmesini, belgelenmesini sağlaması açısından önem taşır. Bu amaçla Sarı Denizaltı Sanat İnisiyatifi tarafından planlanan “Bir Mahallenin Hafızası: Kale” sanat projesi, İzmir’in Bergama ilçesindeki Pergamon Akropolü’nün eteklerinde, yüzlerce yıllık bir süreçte Rumlar’ın, Ermeniler’in, Müslüman muhacirlerin, mübadillerin ve günümüzde sayıları giderek artan metropol kökenli yeni nesil göçmenlerin yaşadığı Talat Paşa, Kurtuluş ve Ulu Camii Mahalle'lerini kapsayan halk arasındaki ismi “Kale Mahallesi” olarak geçen bölgeye odaklanıyor. 

Çok katmanlı kültürel birikimiyle Kale Mahallesi, Bakırçay Ovası’na doğru hızla büyüyen “yeni Bergama”ya kendini yeterince anlatamazken, yakın bir gelecekte turistik bir tüketim alanına dönüşmenin endişesini taşıyor. Tüm bu açmazlarına rağmen, renkli bir hayatı barındırmaya devam eden, devinim halindeki Kale Mahallesi’nin kent belleğindeki yerini geçmişin ve şimdinin izinde saptama, belgeleme ve yorumlama amacını taşıyan sergi ile mahallenin turistik bir alandan ziyade iletişime ihtiyaç duyan, paylaşıma açık, ilham verici ve derinlikli yapısının görünür kılınması amaçlanıyor.

1 Haziran 2020’de başlayan Kültür için Alan tarafından desteklenen projede mahallenin kent belleğindeki yerini psikocoğrafya, kentsel mekân, bireysel bellek, yaşam kültürü ve sözlü tarih kavramlarıyla birlikte ele alan atölyeler, seminerler, uzman sunumları yer aldı. Günseli Baki’nin “Bir Mahallenin Keşfi: Psikocoğrafya ve Anlatı Atölyesi" ve Yücel Tunca’nın “Bir Mahallenin Kayıtları: Belgesel Fotoğraf Atölyesi" ile bu atölyeleri destekleyen sözlü tarih uzmanı Eda Yiğit’in “Kültür Sanat Pratiklerinde Anlatının Yeri” ve Prof. Dr. Melek Göregenli’nin “Kent, Zaman, Kimlik, Mekan” seminerlerine açık çağrıya başvuran 10 fotoğrafçı ve görsel sanatçı katıldı. Arkeolog Bülent Türkmen’in “Hellenistik Dönem’de Kale Mahallesi’nde Yaşam Üzerine Bir Deneme” ve araştırmacı, yazar Sefa Taşkın’ın “Kale’de Bir Sokak: Abacıhan” sunumları ise herkesin katılımına açık olarak çevrimiçi gerçekleştirildi.

Sarı Denizaltı Sanat İnisiyatifi’nin koordinatörlüğünde yürütülen projeye katılan Arzu Ece Şahin, Ayfer Yıldız, Burcu Işık, Eren Sulamacı, Fatih Kurunaz, Nesrin Ermiş Pavlis, Pınar Boztepe Mutlu, Rabia Başa, Seda Tulun, Tuğba Yılmaz’ın üretimlerinin sergilendiği “Bir Mahallenin Hafızası: Kale” projesinin sergisi 2 Kasım'da Bergama’da açıldı. İki bölümden oluşan serginin “Bir Mahallenin Keşfi” bölümünde katılımcılar bir duyumsama ve deneyime dayanan psikocoğrafyanın yöntemlerini kullanarak Kale Mahallesi’nde gerçekleştirdikleri yürüyüş deneyimlerini fanzin ve fotoğraf çalışmalarıyla aktardılar. Fotoğraf ve sözlü tarih çalışmalarıyla mahallenin dünü ve bugünü arasında bir hafıza köprüsü oluşturmayı hedefleyen “Bir Mahallenin Kayıtları” bölümünde ise katılımcıların üç ay boyunca çalıştıkları mahallede ürettikleri dokuz sokak monografisi ve sekiz portre hikaye sergilendi.